Eet je Groente en Fruit!
Groente en fruit zijn onmisbare onderdelen van een gezond dieet, vol vitaminen, mineralen, vezels en andere belangrijke voedingsstoffen. Toch blijkt, volgens het CBS (2019) dat de consumptie van deze voedingsmiddelen onder jongeren in Nederland ver onder de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden te liggen. Verschillende factoren, van persoonlijke voorkeuren tot sociale en fysieke omgevingen, spelen een rol in dit lage consumptieniveau. Dit artikel onderzoekt de belangrijkste factoren die de groente- en fruitconsumptie beïnvloeden en biedt strategieën om de inname te verhogen voor een betere gezondheid.
Groente en Fruit: Essentiële Bouwstenen voor Gezondheid
Groente en fruit bevatten tal van belangrijke voedingsstoffen, waaronder vitaminen, mineralen, vezels en bioactieve stoffen. Wetenschappelijke studies bevestigen steeds opnieuw dat een dieet rijk aan groente en fruit een positieve invloed heeft op de gezondheid. Zo kan voldoende consumptie bijdragen aan een lagere bloeddruk, een verminderd risico op hart- en vaatziekten, overgewicht en beroertes (Aune et al., 2017). Ook worden er steeds meer verbanden gelegd met andere ziekten, zoals bepaalde vormen van kanker en cognitieve achteruitgang (Boeing et al., 2012).
Ondanks deze bewezen voordelen ligt de groente- en fruitconsumptie in Nederland en België ver onder de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden. Volgens de Leefstijlmonitor van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) eet slechts 26% van de Nederlanders voldoende fruit en 28% voldoende groente (RIVM, 2021). In België haalt slechts 10% van de bevolking de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid fruit, en slechts 16% voldoet aan de ruimere richtlijn van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor een minimale inname van 400 gram groente en fruit per dag (WHO, 2020). Lees hier voor meer info.
Risicofactoren en Consumptiepatronen
Een onvoldoende inname van groente en fruit wordt door gezondheidsorganisaties wereldwijd erkend als een risicofactor voor chronische ziekten. In 2007 concludeerde het TNS-NIPO-rapport dat gezondheid voor de meeste Nederlanders een belangrijke rol speelt, maar dat het aantal gezonde levensjaren toch afneemt (TNS-NIPO, 2007). De lage groente- en fruitconsumptie draagt hier significant aan bij (Afshin et al., 2019).
Demografische en sociaal-economische factoren spelen een grote rol in het consumptiegedrag. In België consumeren vrouwen gemiddeld meer fruit dan mannen (VLAM, 2019). Ouderen kiezen vaker voor peren en sinaasappelen, terwijl jonge gezinnen vaker appelen en bananen kopen. Bovendien blijkt dat kinderen naarmate ze ouder worden, minder fruit eten. Op de lagere school en tijdens de adolescentie spelen leeftijdsgenoten, schoolomgevingen en media een steeds grotere rol in de voedingskeuzes (Nicklas et al., 2001).
Fruit wordt voornamelijk thuis (70%) en op het werk of op school (18%) gegeten (VLAM, 2019). Echter, in sociale situaties zoals bij vrienden of op restaurant wordt fruit zelden geconsumeerd. De belangrijkste redenen om fruit te eten zijn honger, dorst, energiebehoefte en gezondheidsbewustzijn. Toch blijven veel mensen moeite hebben om fruit in hun dagelijkse routine op te nemen. Veelgehoorde barrières zijn onder andere gemakzucht, de beperkte houdbaarheid van fruit en de perceptie dat fruit minder verzadigend is dan andere snacks (Pollard et al., 2002).
Factoren die invloed hebben op de Groente- en Fruitconsumptie
Persoonlijke Factoren
Leeftijd, geslacht, kennis, smaakvoorkeuren, beschikbare tijd en leefstijl zijn bepalend voor de consumptie van groente en fruit. Onderzoek toont aan dat kinderen met een aangeboren voorkeur voor fruit ook daadwerkelijk meer fruit eten (Birch, 1999). Niet alleen de smaak, maar ook textuur, geur en uiterlijk spelen een rol in de acceptatie van fruit. Een gebrek aan kennis over de voedingsaanbevelingen en onvoldoende vaardigheden in het bereiden van fruit, zoals schillen en snijden, kunnen eveneens drempels vormen (Brug et al., 2008).
Sociale Omgeving
De thuisomgeving heeft een sterke invloed op de voedingsgewoonten van kinderen. Ouders fungeren als rolmodellen en hun eetgedrag beïnvloedt rechtstreeks de fruitinname van hun kinderen (Pearson et al., 2009). Daarnaast hebben leeftijdsgenoten en sociale normen een significante invloed, vooral op schoolgaande kinderen en adolescenten. Wanneer fruit eten als sociaal acceptabel wordt beschouwd binnen een vriendengroep, is de kans groter dat jongeren het consumeren (Story et al., 2002).
Fysieke Omgeving
Beschikbaarheid en toegankelijkheid zijn cruciale factoren. Meer fruit eten begint bij het vaker kopen ervan. Supermarkten en voedselomgevingen spelen hierin een belangrijke rol (Glanz et al., 2005). De fysieke aanwezigheid van fruit in huis verhoogt de kans dat het daadwerkelijk wordt gegeten. Scholen kunnen de consumptie bevorderen door fruit structureel aan te bieden en leerkrachten als rolmodel te laten fungeren. Werkgevers kunnen fruit beschikbaar stellen in kantines en vergaderruimtes om consumptie te stimuleren (Thorsdottir et al., 2005).
dus…
Laten we samen de consumptie van groente en fruit onder jongeren in Nederland verbeteren! Gezonde voeding begint met kleine veranderingen in ons dagelijks leven. Of je nu thuis, op school, op werk of onderweg bent, probeer groente en fruit een prominente plek in je routine te geven. Het is tijd om bewust te worden van de voordelen voor je gezondheid en je omgeving. Begin vandaag nog met het kiezen voor een gezonde snack, steun initiatieven in jouw gemeenschap en inspireer anderen om hetzelfde te doen. Samen kunnen we bijdragen aan een gezondere toekomst voor iedereen!